ภาวะดีซ่าน : Icterus , Jaundice
เป็นภาวะผิดปกติที่พบได้บ่อยในแมว ภาวะนี้จะเดขึ้นเมื่อมีปริมาณ billirubin ที่มากเกินปกติมาสะสมอยู่ในเนื้อเยื่อ จนทำให้เห็นเนื้อเยื่อ ผิวหนัง เยื่อเมือกต่างๆกลายเป็นสีเหลือง
แบ่งสาเหตุการเกิดภาวะดีซ่านเป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆคือ
- Prehepatic icterus : มักเกี่ยวข้องกับความผิดปกติที่ทำให้เม็ดเลือดแดงแตก เช่นพยาธิในเม็ดเลือด ยา สารเคมี ภาวะผิดปกติทางภูมิคุ้มกัน
- Hepatic icterus : เกิดจากความผิดปกติหรือโรคที่มีผลต่อตับโดยตรง เช่นยา สารพิษที่มีผลต่อตับ โรคติดเชื้อ
- Posthepatic icterus : มักเกิดจากการอุดตันในตับหรือท่อน้ำดีที่อยู่นอกตับ เช่น เนื้องอก ท่อน้ำดีอุดตัน นิ่วในถุงน้ำดี พยาธิใบไม้ในตับ
ซึ่งบางครั้งสาเหตุการเกิดภาวะดีซ่านอาจไม่สามารถแยกออกจากกันอย่างชัดเจนได้ เนื่องจากอาจมีสาเหตุที่เกิดขึ้นร่วมกันได้
อาการของภาวะดีซ่าน
มักมีอาการตามสาเหตุของโรคที่แท้จริง แตที่พบมากที่สุดคือ ซึมเบื่ออาหาร เนื้อเยื่อต่างๆตามร่างกายกลายเป็นสีเหลือง
การวินิจฉัย
- จากประวัติและอาการ
- การตรวจเลือด
- Prehepatic icterus ดูภาวะโลหิตจาง และตรวจหาพยาธิในเม็ดเลือด
- Hepatic icterus เช็คค่าการทำงานของตับ
- Posthepatic icterus
- การตรวจปัสสาวะ การตรวจพบ billirubin ในปัสสาวะแมวถือว่าผิดปกติ ต้องรีบตรวจหาสาเหตุโดยเร่งด่วน
- การ x-ray หรือ ultrasound ดูขนาดของอวัยวะภายในช่องท้อง ดูรูปร่างถุงน้ำดี เช็คนิ่วในถุงน้ำดี
- การตรวจการแข็งตัวของเลือด เนื่องในกรณีที่ตับเสียหายมากจะทำให้การแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
การรักษา
รักษาที่สาเหตุ ร่วมกับบรรเทาตามอาการ และป้องกันภาวะแทรกซ้อน
การดูแลระยะยาว
ในรายที่ตับวาย ควรควบคุมอาหาร โดยให้กินอาหารสัตว์ป่วยโรคตับ ร่วมกับการกินยาบำรุงตับ
