ต่อมข้างก้นอักเสบในสุนัขและแมว : Anal Sacculitis
ต่อมก้น : anal sac / anal gland ต่อมข้างก้นของสุนัขและแมวนั้นเป็นอวัยวะที่ปัจจุบันยังไม่ทราบหน้าที่แน่ชัด บ้างก็ว่าใช้ผลิตกลิ่น หรือฟีโรโมน
พบว่าในภาวะที่สัตว์เกิดความกลัวหรือโมโหก็จะมีการขับของเหลวที่อยู่ภายในออกมา ซึ่งเป็นของเหลวที่อยู่ภายในจะมีสีดำเหนียวและมีกลิ่นเหม็นฉุน จากการศึกษาพบว่าหากสัตว์ขาดต่อมนี้ไปก็สามารถ ดำรงชีวิตอยู่ได้ตามปกติ ต่อมข้างก้นจะอยู่ใต้ผิวหนังข้างทวารหนัก ตัว ต่อมเป็นกลุ่มเซลล์บุอยู่ที่ผนังของถุงต่อมข้างกัน ถุงต่อมข้างต้นเชื่อม ต่อกับทวารหนักด้วยท่อเล็กๆ เซลล์เยื่อบุผนังต่อมจะทำหน้าที่ในการผลิตของเหลวที่มีกลิ่นเหม็นดังกล่าว
โดยมากแล้วความผิดปกติของต่อมข้างก้นมักพบในสุนัขมากกว่าในแมว การขยายขนาด การอุดตันและการติดเชื้อของถุงต่อมข้างก้นมีสาเหตุมาจากการเสื่อม สลายของเซลล์ที่อยู่ภายในและการติดเชื้อแบคทีเรีย ส่วนปัญหาอื่นๆที่พบได้เช่นการเกิดฝี , เนื่องอก หรือมะเร็ง
อาการที่พบได้เมื่อสุนัขและแมวเกิดปัญหาต่อมข้างก้อนอักเสบ
- สัตว์จะเอาก้นไถพื้น
- อาการท้องผูก : ภาวะท้องผูกเป็นได้ทั้งสาเหตุ และผลที่ตามมาจากภาวะต่อมข้างก้นอักเสบ
- ท้องผูก ทำให้อึแข็ง เวลาอึ ก้อนอึจะไปบาดบริเวณรูเปิดของต่อมข้างก้น จนทำให้เกิดการอักเสบติดเชื้อ
- ต่อมข้างก้นอักเสบ ทำให้เจ็บปวดเวลาอึ สัตว์จึงไม่ยอมอึจนเกิดปัญหาท้องผูก
- มีของเหลวหรือเมือกกลิ่นเหม็นไหลออกจากรูก้น
- ซึม เบื่ออาหาร มีไข้ เจ็บปวดบริเวณก้น ในกรณีที่มีปัญหาการติดเชื้อ
การรักษาต่อมข้างก้นอักเสบ
- บีบเอาของเหลว หนอง เลือดที่อยู่ภายในต่อมข้างก้นออกมา
- กรณีมีการติดเชื้อ อักเสบเป็นหนอง ควบคุมการติดเชื้อด้วยยาปฏิชีวนะที่สามารถออกฤทธิ์เข้าไปในต่อมข้างก้นได้ดี
- กลุ่มยาบรรเทาตามอาการเช่น
- กรณีไม่สามารถรักษาให้หายได้ด้วยการให้ยา พิจารณาการผ่าตัดเอาต่อมข้างก้นออกแต่ปกติไม่ค่อยได้ทำกัน เนื่องจากการรักษาทางยาก็เพียงพอแล้ว และเนื่องจากการผ่าตัดบริเวณนั้น ดูแลความสะอาดยาก และใกล้รูทวาร หากมีปัญหาผ่าตัดไปโดนเส้นประสาทที่ควบคุมหูรูด สุนัขอาจจะเกิดปัญหาควบคุมการชับถ่ายไม่ได้
